Istnieje wiele powszechnych zakłamań dotyczących mutyzmu wybiórczego. Ważne jest obalenie szkodliwych mitów i zrozumienie faktów na temat selektywnego mutyzmu, aby dzieci cierpiące na tę chorobę mogły uzyskać taką pomoc, jakiej potrzebują. Oto najpowszechniejsze mity na temat mutyzmu:
Mit 1: Dzieci z selektywnym mutyzmem przeżyły uraz psychiczny lub mają głęboki, mroczny sekret.
Powszechnie przyjmuje się, że dzieci z mutyzmem nie mówią, ponieważ coś trudnego stało się w ich przeszłości . Zazwyczaj nie jest to prawda. Podczas wieloletniej pracy zetknęłam się zaledwie jeden raz z dzieckiem u którego mutyzm był spowodowany urazem psychicznym (traumą). Dlatego też zakłada się, że w rzeczywistości odsetek urazów u dzieci z mutyzmem jest podobny jak w populacji ogólnej dzieci. Ten mit może najbardziej przerażać rodziców, którzy mogą zwlekać z szukaniem pomocy psychologicznej ze strachu przed tym, czego inni mogliby doszukiwać się w ich rodzinie. Może również utrudniać dziecku podjęcie tak bardzo potrzebnego leczenia zaburzeń lękowych z jakim się boryka.
Mit 2: Dzieci z selektywnym mutyzmem są nieśmiałe i po prostu przerastają je trudności z mówieniem do innych.
Mutyzm wybiórczy to nie to samo, co nieśmiałość. Wiele dzieci jest nieśmiałych. Dzieci, które są nieśmiałe, mają tendencję do odroczonego i stopniowego otwierania się na nowe sytuacje wraz z upływem czasu. Nieśmiałość jest cechą osobowości, która nie przeszkadza dziecku w sukcesach. Mutyzm jest zaburzeniem, które uniemożliwia dziecku skuteczne radzenie sobie w wielu ważnych dziedzinach życia, takich jak edukacja czy kontakty społeczne w grupach rówieśniczych. Wiele osób sądzi, że dzieci z czasem wyrosną z mutyzmu, ale zazwyczaj nie jest to prawda. Dzieci z mutyzmem wybiórczym zazwyczaj cierpią i kolejno tracą sposobność do wszechstronnego rozwoju podczas aktywności szkolnych z których się zazwyczaj wycofują.
Mit 3: Dzieci z mutyzmem mają zaburzenia mowy i potrzebują terapii logopedycznej.
Niektóre dzieci z mutyzmem mają problemy z mową, jednak wiele z nich nie. Znowu odsetek dzieci z trudnościami językowymi w tej grupie jest podobny do odsetka dzieci z takimi trudnościami w całej populacji. Dlatego też terapia mutyzmu z logopedą – choć bardzo wartościowa – nie jest zazwyczaj skuteczna i wystarczająca. To cenne, że wielu logopedów wspiera dzieci z mutyzmem w rozwoju i często interesuje się tym zaburzeniem. To bardzo cenne, gdy specjaliści różnych dziedzin poszerzają swoją wiedzę na temat zaburzeń psychicznych dzieci. Ważne jest jednak, aby wiedzieć, że dla większości dzieci z mutyzmem, terapia logopedyczna prawdopodobnie nie będzie jednak skuteczną formą pomocy. Kryteria diagnostyczne mutyzmu znajdują się w międzynarodowej (ICD10) i amerykańskiej klasyfikacji zaburzeń psychicznych (DSM IV). Zaliczanie mutyzmu do zaburzeń mowy to poważny błąd wynikający zazwyczaj z niewiedzy. Badania naukowe kładą nacisk na problemy emocjonalne a ściśle separacyjne dziecka aniżeli logopedyczne i takie należy pomóc przezwyciężyć dziecku za pomocą psychoterapii. Taka terapia ma pomóc dziecku w lepszym radzeniu sobie z emocjami (głównie lękiem), rozwija samodzielność i odwagę a także wzmacnia jego poczucie własnej wartości i pewności siebie.
Mit 4: Dzieci z selektywnym mutyzmem są tak naprawdę buntownicze i manipulacyjne.
Przez wiele dziesięcioleci dzieci z mutyzmem wybiórczym uważane były za krnąbrne i manipulujące. Jest nawet taki mit na temat tego zaburzenia w którym mówiono, że dziecko z mutyzmem ma gen królewski ponieważ zachowuje się wyniośle. Teraz wiemy, że mutyzm wybiórczy to zaburzenie lękowe, które powoduje, że dzieci czują się bardzo przestraszone w sytuacjach społecznych. Dziecko z wybiórczym mutyzmem może także wyglądać na źle wychowane lub zbuntowane, to jednak znowu tylko pozory, które są dalekie od prawdziwych pragnień takiego dziecka – potrzeby relacji, bliskości i przyjaźni.
Mit 5: Mutyzm wybiórczy nie jest formą autyzmu.
Niektórzy mylą mutyzm wybiórczy z autyzmem, ale ważne jest, aby wiedzieć, że nie są one tym samym zaburzeniem. Autyzm i mutyzm mogą wydawać się podobne. Przykładowo kiedy dzieci z mutyzmem selektywnym odczuwają niepokój, często reagują unikaniem kontaktu wzrokowego z rozmówcą oraz ignorowaniem, milkną zamykając się w sobie. Jednak dzieci z mutyzmem w gronie bliskich zachowują się zupełnie inaczej. Często są bardzo towarzyscy i rozmowni wśród najbliższych, a wycofani wśród obcych. W przeciwieństwie do dzieci z autyzmem które mają wyraźną tendencję do zachowywania się tak samo we wszystkich sytuacjach społecznych.
dr Agata Giza-Zwierzchowska
